Liturgie is als een soort grondtoon. Het blijft klinken, je kan erop terugvallen, tegenaan kan leunen of je je erdoor kan laten meenemen. Ik zie dat om me heen in deze tijd. Kerken die op allerlei creatieve manieren de liturgie blijven vormgeven. Al streamend naar mogelijkheden zoeken om de diensten te laten doorgaan. De een doet dat door de dienst gewoon zoveel te mogelijk op dezelfde manier vorm te geven als altijd, maar dan met minder tot geen mensen. Van zingen tot zegen, van votum tot voorbede. Zowel in traditionele als in evangelische hoek. Anderen maken korte creatieve opnames waarin andere elementen naar voren komen dan normaal. Er is een enorme gedrevenheid om diensten te laten doorgaan. Ook landelijk vallen we hierop terug met diensten van bijvoorbeeld Beam en de PKN. Er is een groot verlangen om diensten te laten doorgaan. Daarmee kom ik bij nog een kenmerk van liturgie. Want ja, het blijft klinken, je valt erop terug, je laat je er door meenemen……om God te ontmoeten.
God ontmoeten. En juist daarom zou ik pleiten voor een pauze, een sela in de liturgie. Een pauze waarin we onze gedrevenheid even tot stilstand brengen. Stilstaand bij de vraag hoe je God kan ontmoeten. Israël mocht tijdens ballingschap ontdekken dat Gods Shalom te ontvangen was door de bloei van de stad te zoeken. Naar de tempel gaan en daar God ontmoeten zat er niet in, de afstand was te groot. Ezechiël zou priester worden maar werd bij het ontbreken van de priesterdienst (en dus ook liturgie) profeet. God bleef dus spreken, zijn Vrede bleef aanwezig alleen op een heel andere manier. Verrassend!
Liturgie heeft iets heel krachtigs. Maar een pauze in de liturgie niet minder. In gedrevenheid om zoveel mogelijk de diensten door te laten gaan, ga je zomaar voorbij aan de ontmoeting met God buiten de liturgie, buiten de viering om. Hoe spreekt God in je huiskamer? Hoe kan je de bloei/vrede van de buurt zoeken in deze tijd? Hoe ontmoet je God in je kinderen en je partner? Hoe spreekt God tot jou persoonlijk?
We leggen als kerken en als kerkgangers makkelijk te veel gewicht in de schaal van de diensten. Veel tijd, geld en energie aan de ene kant. Maar aan de andere kant ook veel verwachting en afhankelijkheid waar en door wie God te ontmoeten is. Hoe zou deze tijd onze gesprekken beïnvloeden over de tweede kerkdienst op zondag? Hoe helpt het ons in het nadenken over de samenhang tussen tempel en huizen, kerkdiensten en huisgroepen? Hoe kunnen we in deze tijd ontdekken waar en wanneer God spreekt? Hoe kunnen we zien wat de kracht is van kleine gemeenschappen én grote, al dan niet massale samenkomsten?
Volgens mij kan je dat alleen doen, als je je daadwerkelijk even stil laat zetten. Even niet koste wat het kost de liturgie (volledig) draaiende te houden. Stilstaan door minder of minder volledige diensten te houden of zelfs even helemaal niet. Maar in elk geval door ruimte te nemen voor dit soort vragen.
Het verlangen in liturgie is God ontmoeten. Als we nu tijd nemen om stil te staan, kunnen we ons laten verrassen in dat verlangen.
We mogen niet samenscholen.
Wat mij betreft laten we ons samen scholen door de vraag waar God je spreekt en ontmoet!