Begin februari stond er een klein bericht in het nieuws over mantelzorg. Mantelzorg die door familie wordt ingevuld. In het nieuwsbericht werd er melding gedaan van een onderzoek waarin men de relatie bekeek tussen de kwaliteit van de familieband en het succes van mantelzorg.

Ik vond de cijfers nogal schokkend. 4 op de 10 mensen heeft geen goede relatie meer met zijn/haar ouders. Schokkender misschien nog wel het cijfer van 2 op de 3 mensen die als broers en zussen een wankele of conflictueuze relatie hebben.

Deze cijfers schetsen een beeld hoe onze familierelaties ervoor staan. En binnen die relaties moet mantelzorg plaatsvinden. Conclusie van het onderzoek is dan ook dat dit weinig succes zal hebben.

Volgens mij zijn we opgegroeid in een tijd waarin we, los van slechte familie relaties, er sowieso niet op gericht zijn om voor je ouders te gaan zorgen. Zorgen in de zin van dagelijks hulp en ondersteuning geven. Of als het bij toerbeurt kan, wat minder frequent. We wonen veelal niet meer in of op dezelfde plek als onze ouders. En veel van de zorg die binnen een familie kan worden gegeven hebben we weggepromoveerd naar instanties. Je leidt tenslotte je eigen leven.

Vanuit andere culturen wordt daar heel vreemd tegenaan gekeken. En wat mij betref houden zij ons een spiegel voor. Niet een spiegel die je uiteindelijk met dezelfde haarstijl of coupe moet laten weglopen. Maar wel eentje die een onverzorgd deel van ons gezicht naar voren laat komen.
In andere culturen is het meer dan gewoon dat er op dezelfde grond als die van je ouders, een huis wordt gebouwd waar jij dan in kan gaan wonen met je gezin. Familie helpt elkaar onderling met het kopen/bouwen van een huis of bij de aanschaf van andere grote zaken. Veel gewoonten komen voort uit het principe dat je bij een familie hoort. Sterk familie-gericht als men is, zal het nooit in hun harten opkomen om ouders in een speciaal gebouwd tehuis onder te brengen. Mantelzorg hoeft daar niet uitgevonden worden, dat leeft al in hun harten. Ouders en familie zijn een natuurlijk gegeven netwerk waarin je leert leven & blijft leven.

Zitten daar geen schaduwkanten aan? Zeker wel. Soms kunnen kinderen niet tot bloei komen omdat ze teveel of te lang onder het gezag van hun ouders leven. Ook creëert het soms patronen waarbij relaties niet meer gezond genoemd kunnen worden. Daarom hoeven we echt niet de warme relatie gerichte culturen te kopiëren. De bijvoorbeeld onder ons zo sterk gepromote autonomie is goed. Professionele zorg is zonder meer een zegen. Maar als dat niet meer in balans is met goede familie relaties, dan verkoeld en bekoeld het leven behoorlijk. Die scherpte en schok vind je terug in genoemd onderzoek.

De cijfers liegen er niet om. We zijn op dit moment niet klaar voor mantelzorg binnen onze families. We zijn als maatschappij niet klaar voor de veelvuldig gepromote participatiesamenleving.

En toch, lerend van de relatiegerichte culturen, geloof ik wel in die participatiesamenleving. Het is misschien een omslag in je denken voordat de omslag in je handelen kan komen. Daar betaal je een prijs voor. En ik, weet als de relaties moeilijk of zelfs slecht zijn, een heel hoge prijs. Maar in ons huidige systeem betalen we ook een prijs, een heel hoge. Een prijs uit te drukken in euro’s maar ook de prijs die we voelen in verkilde relaties.

Ik denk dat we weer moeten leren beseffen & beleven dat je familie je natuurlijk ontvangen & gegeven netwerk is waar je leert leven & blijft leven.

Mij ’n zorg?
Mijn zorg!

PS: deze blog/column is ook via omroep Zuidplas te beluisteren.