Het systeem is eigenlijk heel simpel. Je maakt een toets. De antwoorden die je geeft op de vragen zijn goed of fout. De optelling hiervan leidt tot een score en daarmee wordt je ingedeeld in categorie A, B, C, D of E. Zo kan je als school dankzij het Cito zicht krijgen op de leerontwikkeling en prestaties van je leerlingen. De inspectie doet daar nog een schepje bovenop en scoort aan de hand van de eerste 5 letters van het alfabet de leerontwikkeling en prestaties van je als school in totaal. Beoordeling van zowel de school als de leerling hangt aan 5 letters en bijbehorende kleuren van groen naar rood. Deze inzichtelijke beoordeling wordt al snel gevolgd door veroordeling. Het gevolg ligt voor de hand: ouders laten hun schoolkeuze erdoor bepalen en scholen laten hun leerling-toelatingsbeleid erdoor op ‘hoogte’ brengen.
Meervoudige intelligentie
Het lijkt misschien makkelijk om het Cito af te kraken en het meetinstrument te versmallen tot die 5 gewraakte eerste letters van het alfabet. Ik zou alles kunnen afschuiven op inspectie of het ministerie van onderwijs en daarmee populistisch Den Haag de zak te geven. Maar dat is te snel en te makkelijk.
Niet alleen in het onderwijs, maar ook in onze maatschappij en de kerk zijn we heel erg gefocust op een bepaalde manier van leren. Leren via woorden en leren via logica. En dat toetsen we dan ook via slechts de vakken die meetellen voor en verschijnen op de diploma’s. Dat is erg smal, want er is ooit gezegd dat er (in ieder geval) nog 6 andere manieren zijn. Naast woorden en logica, kan je ook leren via muziek, beweging, reflectie in jezelf, interactie en gesprek tussen jou en een ander, de natuur en leren door ruimtelijk inzicht of plaatjes. In totaal worden deze 8 manieren de ‘meervoudige intelligentie‘ genoemd.
Op school, in de kerk en de maatschappij wordt maar een heel beperkt deel van deze manieren van leren aangeboden. Ook het toetsen vindt via deze beperkte leerwegen plaats. Daarmee valt een groot deel van onze intelligentie en dus ook van wie jijzelf bent en wat je in huis hebt, buiten beeld. Zowel in het leren zelf als de rapporten en toetsing. Ergens voelen we wel aan dat dat niet helemaal goed gaat. Allerlei oplossingen en ontwikkelingen maken we mee rondom weer samen naar school of passend onderwijs. Veel onderzoeken vinden plaats om daar waar de schoen wringt ons duidelijkheid te geven. Het brengt diagnoses naar voren die aan de ene kant verhelderend werken. Maar volgens mij laten die diagnoses ten diepste zien dat we met onze systemen en curricula nog steeds niet de diversiteit begrijpen die er qua intelligentie onder ons mensen is.
Nu weet ik uit ervaring dat het veel werk is om je onderwijs zo vorm te geven dat al deze manieren van leren aan bod komen. Dat komt voor een belangrijk deel ook omdat uiteindelijk de inspectie en in het basisonderwijs ook de Cito over je schouder meekijkt. Die willen resultaten zien die op de genoemde beperkte leest zijn geschoeid. Maar ik weet ook uit ervaring dat als je meer oog hebt voor al deze intelligenties, zowel in de klas als in de kerk en ook de maatschappij, mooie mensen tot bloei komen. Het is meer dan de moeite waard!
onderwijs
In het onderwijs is het niet zo moeilijk om eens wat meer de invalshoek van leren door bewegen te bewandelen. Daar zijn zelfs methodes voor en ik weet dat er gelukkig ook oog voor is. Maar op het moment dat de beperkt geschoolde Cito weer om de hoek komt kijken en de toetsweken weer aanbreken, rest de breedkijkende leerkracht niets anders dan terug te vallen op woorden en logica. Toch geloof ik dat leerlingen meer opbloeien tijdens al die andere weken als je wel oog blijft houden voor die andere 6 intelligenties. Neem dan die paar toets(weken) nog maar even voor lief.
dyslexie
Met betrekking tot het onderwijs wil ik graag dyslexie als duidelijk voorbeeld stellen. De meest gekozen weg in het verklaren en aanpakken van dyslexie bevindt zich met name in de hoek van de woorden slim intelligentie. Gewoon veel kilometers woorden gaan lezen en dan komt het wel weer een beetje goed met je.
Maar, het blijkt dat beelddenken een grote rol speelt in het verklaren en oplossen van dyslexie. Davis Counseling heeft op dit gebied een duidelijke visie en aanpak. Uit ervaring weet ik dat dit zienderogen vooruitgang geeft. Maar nog belangrijker, dat iemand met dyslexie bevrijdend ontdekt dat hij niet zozeer een handicap, maar een krachtige gave heeft. In mijn geval heeft deze zienswijze mijn beeld en begrip van één van mijn kinderen enorm verrijkt en verdiept.
Helaas dringt de visie en methode van Davis Counseling uiterst moeizaam door in het onderwijs. Wat mij betreft een kenmerkend voorbeeld dat er nog veel te winnen is met een bredere en betere kijk op intelligentie.
Hier vind je een korte clip met meer info.
kerk
In de kerk zal je ook verrassende wonderen te zien krijgen als je je op meer richt dan woorden en logica alleen. Trek eens wat meer registers open in de muzikale intelligentie. Haal de natuur in huis of zoek haar op en ontdek de sporen van Leven. Gooi die schouders en heupen eens los en voel het evangelie tot leven komen, je in beweging zetten. De reflectieve intelligentie kan je in een klooster faciliteren, maar je kan het ook in de liturgie opnemen en gezamenlijk eens een tijdje stil zijn waarin je de reflectie stimuleert aan de hand van een paar goede vragen.
Als kerk kan je trouwens op dit punt ook veel hebben aan de ‘spiritualiteitwijzer‘ van EO.
maatschappij
Veel wordt in onze maatschappij opgelost of besloten aan de hand van redeneren en debatteren of door een logische optelsom der dingen. Hoe bevrijdend is het niet als een vergadering wordt ingevuld door een workshop op de boerderij. Of een besluit dat genomen wordt na eerst eens stil in de duinen te zitten en dan bij elkaar te komen. Hoewel er in de showbizz weinig (reflectieve) stilte is te horen, ligt zij met betrekking tot de andere intelligenties vóór op veel andere organisaties en vergadertafels. Geleerd wordt er door een mix aan geanimeerde tafelgesprekken, een duik in de natuur, beweging (met of zonder stoel), muziek in alle toonaarden en al dan niet bewegend beeldmateriaal. Hier kan je als organisatie of als politiek van leren, want leren en ontdekken gaat op veel meer manieren dan we gewoon zijn.
Idem C¿to?
Het Cito probeert je te plaatsen onder de letters A t/m E.
Volgens mij is het alfabet groter en rijker!
Het wordt op school, in de kerk en in de maatschappij veel spannender, rijker en avontuurlijker als we de 8 genoemde intelligenties gaan gebruiken. We zullen echt veel meer gaan leren en ontdekken. Hoe meer intelligenties we aanspreken, hoe meer mensen zich aangesproken voelen.
Hoe meer intelligenties we inzetten, hoe meer mensen zich inzetten.
Hoe meer intelligenties we gaan waarderen, hoe meer mensen zich gewaardeerd weten.
Wat een rijkdom!
In de blog ‘medaillespiegel‘ trek ik lijntjes met de olympische spelen op het punt van ontdekken en inzetten van je gaven en talenten.