Ik ben er klaar mee! Klaar met die oneliners over vluchtelingen. Ze werken als een frame en beperken je zicht. En voor je het weet ben je verframed van de werkelijkheid.
‘Onze huizen worden bezet’ is er zo eentje. Zou je werkelijk de vastzittende huizenmarkt op het conto van de statushouders kunnen bijschrijven? Wat denk je van de gekte van het gigantisch overbieden waardoor starters niet eens aan een huis toekomen? Of de gebrokenheid van relaties en gezinnen waarbij twee huizen nodig zijn in plaats van een? Er zijn er nog meer te noemen en ook dat zijn stuk voor stuk ontwikkelingen die gewild of ongewild bijdragen aan de woningnood.
‘Het is een tsunami aan asielzoekers’ is nog zo’n frame. En niet alleen uit de mond van Geert klinkt dat. Maar als je de cijfers ernaast legt, dan liegen die er in ieder geval niet om. Want zoveel vluchtelingen zijn er ook weer niet, zeker als je het naast de andere mensen legt die Nederland om andere redenen binnenkomen. Of die nareizigers op nareizigers…Yesilgöz heeft met haar VVD daar ronduit over gelogen. Sterker nog, zij hebben met gestrekt been er een kabinet over laten vallen. En in die val viel er meer. De vluchtelingen maar ook de waarheid. De cijfers liegen niet, de frames wel!
De ogen zijn de afgelopen tijd op Ter Apel geweest. Het was daar veel te vol en mensen moesten op straat of in de wachtkamer slapen. Een crisis, jazeker. Maar het woord crisis krijgt verschillende kleuren door het frame waarmee je kijkt en spreekt. Is tsunami je mantra, dan wordt het overvolle ter Apel voor jou een bevestiging. Is je stokpaardje dat asielzoekers overlastgevers zijn, dan vind je de toegenomen overlast aan jouw kant.
Begin 2024 kwam de documentaire ‘de wereld in Ter Apel’ uit. Je krijgt een inkijkje in hoeveel inzet er verleend wordt door diverse overheidsdiensten. Maar ook hoe ze met handen gebonden zijn door het beleid van diezelfde overheid. Het sluiten van veel opvanglocaties en onderbezette overheidsdiensten doen logischerwijze de druk toenemen op Ter Apel. Als ik mijn verjaardag niet in de tuin maar in de meterkast ga vieren, wordt het ook ineens een heel drukke laat staan gezellige verjaardag.
De documentaire zoomt in op alles wat er gedaan wordt in het aanmeldcentrum. Rechtdoen aan de aanvraag om de aanvrager een plekje te geven. Een plek hier in Nederland of weer in zijn of haar thuisland. De camera zoomt uit en brengt het verhaal, de vlucht maar ook de opvang in de regio in beeld.
Ik voelde onmacht bij het bekijken van deze docu. Onmacht om in een complexiteit van factoren het juiste te beslissen. Boosheid om de frames en belangen die een rol spelen in de discussies. Alsof je aan knoppen kan draaien om de instroom te beperken. Of dat je met boetes iemand kan dwingen andermans fouten op te lossen. Verdriet drong naar boven om de trauma’s en hun impact. Verframeding voelde ik van de goedkope statements. Het gebeurt me niet vaak, maar het maakte me stil en ik jankte.
Je hoeft echt niet hetzelfde te voelen als ik. Maar ik zou je willen uitdagen om deze documentaire te bekijken. Of om eens persoonlijk een vluchteling te ontmoeten. En word je dan bewust van je frame. Die hebben we allemaal en ze hebben een recht van spreken met al dan niet gegronde angst of zorg. Doe aan frame-deling in de ontmoeting of het gesprek hierover. Als je je frame inbrengt, zet je hem af en wordt je blik verbreed. Want het verhaal is per definitie groter dan jij en ik kunnen zien. Het brengt je iets maar het gaat je ook iets kosten. Hoewel de frames je dat wel doen geloven, is niet alles te fixen in deze wereld. Omgaan met mensen en ‘crises’ brengt per definitie ongemak en onmacht je leefwereld binnen. Met een portie hoop en liefde (en voor sommigen ook geloof) dragen we dat met elkaar. Een beweging met perspectief die bij jouw en mijn hart begint. Maar met elk frame raak je van die beweging vervreemd.
‘Strengste asielpakket ooit’ koppen de media in de laatste cruciale week van de onderhandelingen over een nieuwe regering. Ik heb een vermoeden welke cijfers en welk frame de basis zijn van dit pakket…en ik houd mijn hart vast.